Unha das mostras da cultura oral ten que ver co mundo dos curandeiros, feiticeiras, sabias e carteiras. Mostramos unha serie de conxuros apañados na ría de Camariñas, xa anotados no seu día polo profesor Quintáns Suárez e a AC Ventiños da Ponte. Así concluimos coa escolma de 500 Cantigas da ría de Camariñas, co gallo do vindeiro 17 de maio.
CONXUROS
-Canción coa oración de Santo Antonio
A curandeira poñíalle o pescozo do doente de envexa un rosario. Rezáballe despois a todos os santos e dicía:
Toma, envidia,
come e bebe,
non morras de fame
nin de sede.
Eu non teño que che dar
pero de riba de (dise o nome do doente)
heiche de quitar
e os montes altos
heiche de levar
onde non vexas boi nin vaca bruar
nin barco de vela navegar.
Antonio, Antonio
que en Padua naciste,
en las catedrales predicastes
e estando predicando
oístes una voz que decía:
«Antonio, Antonio
a tu padre van a ahorcar».
Curación do aire de defunto na porta dun ceminterio
Difuntiños, todos no campo santo
que polo mundo andades
sen saber de quen e de quen non,
se algún de vos ten o aire do vivo
que me leve o do morto
e me traia o do vivo
que o do morto non ten conforto
e o do vivo ten respiro.
(Camariñas, Ponte do Porto)
Curación do aire nun campo aberto
Airiños que vindes perdidos,
ide para o voso lugar
e quitádello a esa cristiana,
sea de vivo, sea de morto,
que o do morto non ten conforto
e o de vivo non é confortativo.
(Camelle)
Curación do aire coa peneira
Cóllese unha peneira. No aro crávaselle unha tixeira e da tixeira pendúrase un rosario bendecido. Dentro da peneira póñense un allo e unha moneda ou dous patacóns. Despois, dúas persoas, cada unha cun dedo de cada ollo da tixeira, aguantan para que a peneira quede pendurada. A oración que se di é asi:
«Peneiriña de peneirar
dime se (dise o nome do doente)
ten o aire ou non
Se é de home vírame a cara
e se é de muller vírame a espalda.»
Se queda co aro cara o que pregunta, que todo pode ser, o aire será doutra cousa.
(Carnés, Carantoña, Vimianzo)
A Paletilla
Paletilla, espinilla, costillar,
cada óso vaia para o seu lugar
como as palomiñas van po palomar
e o río vai busca-lo mar.
Com la honra de Dios y de la Virgen María
un Padre Nuestro y un Avemaría.
(Camariñas, Ponte do Porto)
Paletilla, espinilla
como el agua busca el río
el río busca la mar,
las palomas en su palomar
el cura da la vuelta en su altar,
Paletilla, espinilla de … (dise o nome do doente)
que vuelva a su lugar.
Con honra de Dios y la Virgen María
Dos Padres Nuestros y un Avemaría.
(Repítese nove veces)
(Cereixo, Carnés, Vimianzo)
