Este ano o Días das Letras vai adicado as vellas cantareiras e homenaxeámolas cun traballo inédito de Rafael Lema apañando cerca de medio milleiro de cantareas da ría de Camariñas. Tras publicar a primeira parte agora achegamos as cantigas de tema amoroso.
CANTIGAS DE AMOR
Miña nai como era probe
Miña nai
e non tiña que me dar,
Miña nai
deitábame na cuna
Miña nai
e despóis, veña cantar
Quen me dera ter nai
anque fora unha silva,
anque esta me picara
sempre era a nai miña
Bailador bailador é
Bailador bailador há.
O que há ser bailador
xa o foi de rapaz
Porto de Santa Mariña,
todos os barcos dan vela
eu tamén vou dar a miña
O pasar de Touriñana
caíme un remo ó mar,
rapaciña de Muxia
axúdamo a levantar
Cansadiña de tres días
o home douche unha boa tunda;
se as solteiras o saben
nin se casan nin se xuntan
Eu caseime pra montaña
porque había moito pan,
o forno da miña sogra
cría silvas polo vran
Teus pais andan dicindo
que morro por ti;
que morro, mentira,
pero que che quero, si
Quen me dera ter nai
anque fora un limón,
anque o limón amargue
nai do meu corazón
Castillo de Camariñas
nunca tí foras fundado,
que por ti,
vai meu irmán de soldado
Solteiriña, non te cases,
aproveita a boa vida;
que eu sei dunha casada,
que chora de arrepentida
Maldita sea a gripe
cando a Carnés chegou;
un mozo que eu tiña
ven Deus e mo levóu
Maldita sea a Lei,
a fror da miña mocidade
a levo servindo ó rei
Namoro, se posible fora
contigo a guerra iba,
o teu lado me poñería
hasta ver que morría
Cando paso pola túa porta
sempre vou correndo,
pra que non digan teus pais
que de namoro che pretendo
Cando paso pola túa porta
o meu cabalo arrodíllase,
facendo a reverencia
coma se fose a capilla
Quéroche máis a ti
que a hora do reló,
a hora do reló para
e eu de quereche a ti non
Agora que eu me marcho
pra calle da oliva;
quen pasará pola túa porta,
prenda da alma querida?
Agora que eu me marcho
quedas na túa libertá,
falarás con quen ti queiras
ninguén cho privará
Pasei pola túa porta
mirei pola fechadura,
unha fala non me destes
corazón de pedra dura
Por che ver ando de día,
prenda da alma querida,
pra che ver ando de noite
porque non podo de día
Naquel monte hai unha torre
e na torre unha ventana;
na ventana unha nena
que os montañesiños chama
O muíño daquel vello
leva fariña na roda,
a filla do muiñeiro
có seu andar enamora
O pasar Touriñana
recordóuseme María;
de Touriñana pasada
como se nunca a vira
Miña nai como era probe
e non tiña que me dar,
enchíume a cara de bicos
e botouse a chorar
María, tí es o demo
que me andas atentando;
cando en ríos, cando en fontes,
sempre che encontro lavando
Loliña, voume a guerra
tí, comigo non podes vir,
se non podes vir comigo
unha carta vouche escribir
Foi o carteiro a casa de Lola
unha carta a Lola levoulle
e Lola púsose a leela
e un desmaio a Lola doulle
Que che pasa filla da miña vida?
Miña nai, que me vai pasar?
que teño o mozo alá na guerra
e mo van matar
Mariquiña, que estou morrendo
tí soiña pódesme curar;
o remedio telo nas mans
Mariquiña, non me faz magoar
Se teus pais tratan de encerrarche
abre rapaza fenestra e balcón,
xuntaremos os dous corazóns
e falaremos palabras de amor
Eu non sinto o suor da miña frente
nin tampouco o castigo de Dios,
o que sinto é morrer e deixarche
que outros mozos me rouben o teu amor
Alá nas partes de África
hai moras moi meigas,
que cambian a calquer home
o namoro e as ideas
Debaixo da túa fenestra
doume o sono e dormín,
despertáronme os galos
cantando de quererche a ti
Se me tocara máis cerca,
os meus xefes pediría:
permiso de vez en cando
pra verche Isoliniña
Teño carta no correo
que me costou medio peso,
se fora de meu irmán
máis que me costara un peso
Teño carta no correo
eu non sei de quen será;
se é de Xosé, non a quero
se é de Manoel, vou alá
Quisésteme, eu quísenche,
olvidásteme, olvideiche;
os dous tivemos a culpa,
ó primeiro eu deixeiche
Paxariño gorrión
que estás na punta do toxo,
estou esperando as nenas
que teñen o pelo roxo
Aiquí veñen os da tuna
aiquí veñen os tunantes,
aiquí veñen catro mozos
coma catro diamantes
Póñome fora se non me queres
unha maldición xitana,
e eu ando polo mundo
sen levarcha na miña compaña
Camariñas e Muxía,
Corcubión e Fisterra;
esas son as catro vilas
por onde meu amor pasea
Din que o mar é moi longo
que caben moitos veleiros;
no peito do meu mozo.
non caben os meus secretos
Namoreime dunha pedra,
namoreime dun canteiro,
que estaba picando nela
Vivo moi soiña
non teño a ninguén,
cántollo a Galicia
que lle quero ben.
Amante da miña alma
sinto moito olvidarche,
pero eu considero
que sempre non podo amarche
Teño o corazón ferido
dunha puñalada tua,
de me haberes esquecido
namoro sen causa algunha
Teus pais andan dicindo
que ti a reina mereces;
eu a reina non son
non quero que me desprecies
Vente ventiño do mar,
vente ventiño mareiro;
vente ventiño do mar,
serás o meu compañeiro
Cando pasei polo faro
mirei para Camariñas,
recordei a súa ría
a as súas nenas bonitas
Vin polo río da Basa
puxen o pé nunha poza,
nas colinas máis do medio
alí teño a miña moza
O meu mozo prendérono
a cárcere o levaron,
e para maior delito
a morte o sentenciaron
Os sospiros dunha mincha,
as bágoas dun mixillón,
os cantares dun percebe,
fan chorar un camarón
Teño moito que dicirche
peor calar, me convén;
cando o corazón cala,
porque sentimento ten
Teño unha nena en Arou,
outra na Devesa;
se a de Arou é boa moza
a da Devesa, Ai quen a vexa!
Cásate conmigo nena
que son panadeiro;
que teño a roupa limpa
coma un mariñeiro
Aparta loureiro verde,
deixa clarear a lúa,
que se non vexo os teus ollos
non vexo cousa nngunha
Gaivotiña voadora
que levas no teu peteiro?
Unha cartiña de amores
pro meu amor mariñeiro
Que baile el bolero
el bolero baile.
Que baile el bolero
corazón del aire.
A Corme non vou
que dormen no chan
despertan aos homes
as seis da mañán.
A Corme patrón a Corme
a Corme se pode sere
en Corme collín amores
a Corme quero volvere
Heicho de dar queridiña
Heicho de dar meu amor.
Tenme firmeza neniña
Que vas levar o millor
Ei veñen os da Ponte,
nenas que lle habedes dar?
Un cestiño de cereixas
na entrada do lugar
Xa non me falas morena,
prenda do meu adival.
O teu desprezo morena
muito daño me fai
Catro pañueliños teño
e son todos colorados.
Catros mozos que me falan
e tres viven engañados
Xa che devolvín as cartas
e canto tiña de ti,
pero non me devolvestes
o corazón que che din
Non te cases cun ferreiro
que tes muito que lavar,
cásate cun mariñeiro
que ven lavado do mar
Dame la carta cartero
por la virgen del Pilare
que esa carta que espero
es de un pobre militare
Si te dicen que caí
ya sabes mi paradero:
en la Peña Albarracín
primera línea de fuego
Ven aquí loureiro vello
que che quero preguntar:
desas catro lavandeiras
cal delas me vai falar?
Ai Mariquiña detrás dun balado
dame un biquiño que non é pecado.
Ai Mariquiña, detrás dun codeso,
dame un biquiño que ben cho merezo
Costureiriña bonita
dame unha agulla de prata
para quitar unha espiña
de corazón que me mata
O amor da costureira
era papel e mollouse,
agora costureriña
o teu amor acabouse.
Costureiriña bonita,
onde tes a túa cama?
No poleiro das galiñas,
alí durmo entre as pallas.
Costureiriña bonita
que coses na túa casa.
Dime ti costureiriña
a quen tes palabra dada?
DE BODAS
A lúa de xaneiro
fáltalle un día
a ti fáltache un ano
para ser miña.
Adios casa dos meus pais,
ventanas e catro esquinas,
para min xa remataron
as entradas e saidas.
Adios casa dos meus pais,
ventanas e corredores.
Adios ás miñas irmás
que marcho cos meus amores.
A madriña é unha rosa,
o padriño un caravel.
A moza é un espello
e o mozo mírase nel
Eu caseime engañada
e saliume ben ruín,
xa sei que fui culpa miña
pero outra cousa non vin
O día do matrimonio
de Manolo o burián
houbo muita animación
e sin gastar un real.
Carmela matou o galo
fui polas piñas ó monte.
Manuela apañou farelo
E fixo un bolo do pote
A MOZA E O VELLO
Máis quisera ser galiña,
que o raposo me comera,
que casarme cun vello
sendo eu moza solteira.
Casei cun vello
polas moedas.
A moeda acabou,
o vello queda.
Casei cun vello
por tomar chiculate.
Agora resultou ser
que o muiño non bate.
Caseime cun vello,
enterreino entre a cinza;
quería chorar por el,
houben de morrer coa risa.
Caseime cun vello
por botarme a rir.
Armei ben alta a cama
E non podía subir.
En mangas de camisa
vai miña irmá,
por non casar cun vello
que vende gabáns.
