Rafael Lema.
Un completo trabajo gallego sobre puentes medievales de Galicia destaca en la Costa da Morte la relevancia histórico-artística del de Ponte do Porto, que asimismo es según los autores el mejor de Galicia de su tipo junto al puente viejo de Betanzos. El estudio está publicado en historiadegalicia.gal, y firmado por Íñigo Mouzo.
No es el único informe histórico que acredita la excepcionalidad de esta construcción gótica del siglo XIII, investigada por autores como Carlos Nárdiz o Elisa Ferreira. Inciden en el trabajo algunos aspectos que puede asumir la estructura porteña de cuatro arcos, dos góticos y dos románicos, «facer unha enumeración das pontes históricas no noso país sería tan complexo como facela de todos os castros, hórreos ou casas rurais de Galicia» y añaden que «Algunhas delas están ben conservadas ou rehabilitadas, son verdadeiros monumentos, e nos permiten apreciar á perfección a diversidade natural dos nosos ríos», o que «a maior parte das nosas pontes seguen a desenvolver exactamente a mesma función dende que foron erguidas, seguen dando pé a camiños históricos hoxe convertidos en estradas. E seguen a soportar o tráfico de vehículos modernos de todas as tonelaxes. A maioría fican sepultadas baixo capas de formigón e asfalto».
«En moitas delas destaca o contraste entre a súa importancia histórica e o seu tratamento. Moitas delas son importantes exemplos da nosa historia e da enxeñería civil de Galicia dende o noso pasado máis remoto» aclara el autor. de la época gótica destaca la de Betanzos y la de Ponte do Porto, tras el primer grupo de seis puentes urbanas de grandes dimensiones. así destaca que tras las célebres de Pontedeume, o burgo, ourense, pontevedra, «tamén hai pontes en Galicia de menores dimensións, que conservan a feitura gótica, e que son referencias das grandes ou pequenas vilas de carácter monumental. A pesares da súa importancia histórica, seguen, igualmente, afundidas a día de hoxe baixo capas de asfalto e formigón, pontes dunha enorme importancia que continúan inusualmente desvalorizadas».
«O caso da ponte Vella de Betanzos é un caso sen parangón seguramente no seu contexto, xa que está documentada a súa existencia dende 1219». La de Ponte do Porto es de la misma época y para algunos autores pudo haber estado en uso en 1228, ya que el rey Alfonso IX cruzó Ponte do Porto en esa fecha, para ir de Cereixo a Xaviña. En todo caso el reinado de este gran rey constructor es con toda probabilidad la era del puente porteño, que conserva marcas de canteros en sus arcos y aparece en mapas desde el XVI.
El estudio destaca que «A da Ponte do Porto, entre os concellos de Camariñas e Muxía, ten unha orixe e morfoloxía similar. Atravesa o río Grande en pleno corazón da Costa da Morte, nunha vila homónima de especial importancia durante a Idade Media, pero que a día de hoxe atópase moi desfigurada, no que deberon ser dous barrios moi importantes en cada unha ribeira». «Igual que a de Betanzos as súas formas e as súas orixes devólvennos ó século XIII, nos que segundo o cronista Vasco Da Ponte procedería. É unha das pontes de Galicia que mellor conserva a morfoloxía medieval, mantendo a meirande parte dos seus elementos de orixe, dende os seus arcos apuntados, tallamares triangulares coma, en boa medida, o peralte orixinal» explica el informe.
Esto se aprecia en las fotos antiguas. «A ponte, por tanto, unha das pontes medievais mellor conservadas de Galicia foi reformada en 1950 e, como en todos estes exemplos, anchearíase a través dun taboleiro superposto de formigón, derrubando os seus peitorís e engadindo a cambio unha varanda de ferro».
La reforma exacta del puente fue en 1937, cuando perdió los pretiles, luego en 1988 fue ampliada. «O lugar da Ponte do Porto é un deses lugares esquecidos de Galicia, unha das bocas de rías máis asombrosas de Galicia, que conta a escasos metros coa aldea e torres de Cereixo, un dos pazos máis impresionantes da Costa da Morte e que conserva muíño, embarcadoiro, así como a parroquial medieval coa importante escena da traslatio do apóstolo» incide el trabajo.
